ศูนย์อนุรักษ์วัฒนธรรมไทยลายรดน้ำ

ศูนย์อนุรักษ์วัฒนธรรมไทยลายรดน้ำ

ช่างสิบหมู่ ซึ่งปัจจุบันศิลปินเหล่านี้ ได้มีการพัฒนา ให้เป็นรูปแบบที่มีเอกลักษณ์ เฉพาะตัวได้รับการยกย่องให้เป็นงาน สกุลช่างเมืองเพชร

งานลายลดน้ำ ก็เป็นหนี่งในงานของสกุลช่างเมืองเพชรเช่นกัน งานลายลดน้ำ จัดเป็นงานช่างศิลป์ประเภทหนึ่งซึ่งรวมอยู่ในหมู่ช่างรัก อันเป็นช่างหนึ่งในงานช่างสิบหมู่ เป็นการตกแต่งเครื่องใช้ เครื่องประดับ โดยการเขียนลวดลาย และรูปภาพด้วยวิธีการปิดทองลดน้ำ

การทำงานลายลดน้ำ เริ่มต้นขั้นแรกช่างจะใช้รักเช็ดทาลงไปบนชิ้นงาน เขียนลายด้วย น้ำยาหรดาล (คือชื่อแร่ชนิดหนึ่งประกอบด้วยธาตุสารหนู และกำมะถัน มีสีแดงอมเหลือง  ใช้สำหรับเขียนลายรดน้ำและสมุดดำ)ซึ่งน้ำยาหรดาลตัวนี้ คือส่วนสำคัญที่ช่วยสร้างลักษณะความแตกต่างในแก่งานหลายรดน้ำจนเกิดเป็น เอกลักษณ์ขึ้นมา
จาก นั้นปิดทองทับ แล้วใช้น้ำล้างชิ้นงาน ทองที่ปิดลงบนรักเช็ดจะยังคงติดอยู่บนชิ้นงาน แต่ทองที่ปิดลงไปบนหรดาลจะหลุดออกมาทำให้มองเห็นเป็นลวดลาย

อุปกรณ์ในการทำลายรดน้ำเป็นอุปกรณ์ที่หาได้จากท้องถิ่น ได้แก่ รักน้ำเกลี้ยง คือน้ำยาของต้นรัก นำมากรองและซับน้ำที่ปนอยู่ให้ระเหยออกไป รักเช็ด ได้จากการนำรักน้ำเกลี้ยงไปเคี่ยวไฟอ่อนๆ จนมีความเหนียวเป็นยาง ใช้เป็นตัวผสานให้ทองติดบนชิ้นงานได้อย่างราบเรียบ

ที่เหลืออย่าง น้ำยาหรดาล ดินสอ พอง และสำลี ก็สามารถหาได้จาดท้องถิ่นเช่นกัน ส่วนที่ต้องหาซื้อ ได้แก่ ทองคำเปลวรีดเป็นแผ่นคล้ายทองที่ปิดพระ แต่ทองที่ใช้ในงานปิดทองรดน้ำจะเป็นทองคำบริสุทธิ์ หรือ ทองร้อยเปอร์เซ็นต์ กับพู่กันเบอร์0 ซึ่งมีปลายเล็กสำหรับเขียนลาย และกระดาษไขสำหรับเขียนแบบเพื่อปรุลาย

การ เขียนลายรดน้ำเดิมจะเขียนเป็นรูปลายไทย ลายกนก ลายเทพเทวดา หรือสัตว์ในวรรณคดี แต่ในปัจจุบันมีการประยุกต์ลวดลายของการเขียนลายรดน้ำให้มีความร่วมสมัยมาก ขึ้น มีการผสมผสานระหว่างลายไทยกับลวดลายจากธรรมชาติ ซึ่งงานเขียนลายรดน้ำได้รับความนิยมไม่น้อยไปกว่างานศิลปะด้านอื่นๆ

งานที่นิยมใช้ลายรดน้ำ ได้แก่ ตู้พระไตรปิฎก ตู้พระธรรม บานประตูหน้าต่าง บางแห่งนิยมทำเป็นภาพติดประดับบนฝาผนัง งานลายรดน้ำที่ยังคงงดงามถึงทุกวันนี้ซึ่งสามารถไปชมกันได้ คือที่ศาลาการเปรียญ ตำหนักสมเด็จพระเจ้าแตงโม วัดใหญ่สุวรรณาราม จังหวัดเพชรบุรี หรือเข้าไปสอบถามรายละเอียดที่ 

ศูนย์อนุรักษ์วัฒนธรรมไทยลายรดน้ำ จังหวัดเพชรบุรี
โทร. 08-9015-2099,08-1987-0318